|
p. 100 [101]
1 PIUS
IX, Bulla Ineffabilis Deus, 8 dec. 1854: Pii IX P. M. Acta,
pars I, vol. I,
p. 599: «vel ipsissima verba, quibus divinae Scripturae de increata Sapientia
loquuntur,
eiusque sempiternas origines repraesentant, consuevit tum in ecclesiasticis
officiis,
tum in sacrosancta Liturgia adhibere, et ad illius Virginis primordia
transferre, quae
uno eodemque decreto cum Divinae Sapientiae incarnatione fuerant praestituta»;
LEO
XIII, Litt. Encycl. Augustissimae Virginis, 12 sept. 1897:
Leonis XIII P. M. Acta,
XVII, p. 285: [Deus] «eam enim ab aeterno ordinavit ut Mater Verbi fieret
humanam
carnem assumpturi; ideoque inter omnia, quae essent in triplici ordine
naturae,
gratiae, gloriaeque pulcherrima, ita distinxit, ut merito eidem Ecclesia
verba illa
tribuerit: “Ego ex ore Altissimi prodivi, primogenita ante omnem
creaturam” [Eccli.
24, 5]»;
PIUS
XII, Const. Apost. Munificentissimus Deus, 1 nov. 1950:
AAS 42 (1950) p.
768: «Idcirco augusta Dei Mater, Iesu Christo, inde ab omni aeternitate
“uno eodemque
decreto” praedestinationis, arcano modo coniuncta...».
2 S.
AUGUSTINUS, De sancta virginitate, VI, 6: PL 40, 399, CSEL
41, 240.
3 S.
AUGUSTINUS, Sermo 25, De verbis Evangelii Matthaei XII,
41-50, 7: PL
46, 938: «Maria portio est Ecclesiae, sanctum membrum, excellens membrum,
supereminens
membrum, sed tamen totius corporis membrum».
4 S.
AMBROSIUS, In Luc. II, 7: PL 15, 1555 (1635-1636), CSEL
32/4, 45: Maria
«bene desponsata, sed virgo quia est Ecclesiae typus»;
Cf.
S. AUGUSTINUS, Sermo 213, 7: PL 38, 1064:
«Mariae simillima est» Ecclesia. [Cf.
MORIN G., O. S. B., S. Aurelii Augustini Tractatus
sive sermones inediti ex cod. Guelierbytano
4096, Monaci 1917, p. 7];
S.
AUGUSTINUS, Sermo 25, De verbis Ev. Matthaei XII, 41-50:
PL 46, 938: «In
ipsius typo [Ecclesiae] Maria virgo praecessit»; cf. DENIS
M., Sancti Aurelii Augustini
Hipponensis Episcopi Sermones inediti adiunctis quibusdam dubiis,
Vindobonae
1792, pp. 116-124; MORIN G., O. S. B., 5. Augustini
Sermones post Maurinos
reperti probatae dumtaxat auctoritatis nunc primum disquisiti...,
in: Miscell.
Agostiniana (Studi e Testi, I), Romae 1930, p. 163.
5 Cf.
LEO XIII, Litt. Encycl. Adiutricem populi,
5 sept. 1895: Leo-
p. 101 [102]
nis XIII P. M. Acta, XV, p. 302: «... verissime
quidem Mater Ecclesiae atque magistra
et regina Apostolorum...»;
BENEDICTUS
XIV, Bulla aurea Gloriosae Dominae, 27 sept. 1748 [Documentos
Marianos,
n. 210]: «...Catholica Ecclesia, Sancti Spiritus magisterio edocta, eamdem...
tamquam amantissimam Matrem... semper professa est».
6 S.
AUGUSTINUS, Quaestiones Octoginta tres, q. 11: PL 40, 14;
De Trin. I, 13,
c. 18: PL 42, 1032.
INNOCENTIUS
III, Sermo 28, In Assumptione B. M. V.: PL 217, 581: «Oportebat
enim, ut sicut per feminam mors intravit in orbem, ita per feminam vita
rediret
in orbem. Et ideo quod damnavit Eva, salvavit Maria, ut unde mors oriebatur,
inde
vita resurgeret...».
PIUS
XII, Litt. Encycl. Ad caeli Reginam, 11 oct. 1954: AAS 46
(1954), pp. 634-635:
«Si Maria, in spirituali procuranda salute, cum Iesu Christo, ipsius salutis
principio,
ex Dei placito sociata fuit, et quidem simili quodam modo, quo
Heva fuit cum
Adam, mortis principio, consociata, ita ut asseverari possit nostrae salutis
opus, secundum
quandam “recapitulationem” [S. IRENAEUS,
Adv. haer., V, 19: PG 7, 1175 B]
peractum fuisse, in qua genus humanum, sicut per virginem morti adstrictum
fuit, ita per
virginem salvatur...».
7 ALEXANDER
VII, in Bulla Sollicitudo omnium Ecclesiarum, 8 dec. 1661,
adhibuit
formulam «eius animam in primo instanti creationis atque infusionis in
corpus fuisse
speciali Dei gratia et privilegio, intuitu meritorum Iesu Christi eius
Filii humani generis
Redemptoris, a macula peccati originalis praeservatam immunem»
[cf. Virgo Immaculata,
in: Acta Congressus Mariologici-Mariani, Romae anno 1954 celebrati,
vol. II, Romae 1956, p. 219; Bulla Ineffabilis Deus: Pii IX P.
M. Acta, pars
I, vol. I, p. 602].
In
ipsamet Bulla legitur: «Omnes pariter norunt quantopere solliciti fuerint
Sacrorum
Antistites vel in istis ecclesiasticis conventibus palam publiceque profiteri,
sanctissimam
Dei Genitricem Virginem Mariam ob praevisa Christi Domini Redemptoris
merita numquam originali subiacuisse peccato, sed praeservatam omnino
fuisse
ab originis labe, et IDCIRCO sublimiori modo
redemptam» [SARDI V., La solenne
definizione del dogma dell'Immacolato concepimento, Romae, 1905, II,
p.
306].
In
Instrumento dogmaticae definitionis Immaculati Conceptus Beatae V.
Mariae
legitur: «gratia plenam, benedictam in mulieribus, omnino nempe
ab originis
labe praeservatam, ET IDCIRCO SUBLIMIORI MODO REDEMPTAM»
[SARDI V., Op.
cit., II, p. 454].
PIUS
XII, Litt. Encycl. Fulgens corona, 8 sept. 1953: AAS 45
(1953) p. 581: «Facile
cernimus Christum Dominum perfectissimo quodam modo divinam Matrem suam
revera redemisse, cum, Ipsius meritorum intuitu, eadem a Deo praeservata
esset a
quavis hereditaria labe immunis».
8 In
Lc. 1, maternitas divina proponitur Mariae [30-33], Maria difficultates
exponit
quas angelus solvit [34-37], et tunc demum Maria assentitur [38].
S.
LEO MAGNUS, Sermo 21, c. 1: PL 54, 191: «Virgo regia Davidicae
stirpis eligitur,
quae sacro gravidanda foetu divinam humanamque prolem prius conciperet
mente
quam corpore».
p. 102 [103] INNOCENTIUS
III, Sermo 12: In Purificatione B. V. M.: PL 217,
506: « His ita peractis,
statim Spiritus Sanctus advenit, et triplicem viam ante faciem Domini
praeparavit.
Prima fuit virginalis consensio... ».
LEO
XIII, Litt. Encycl. Octobri mense, 22 sept. 1891: Leonis
XIII P. M. Acta, XI,
p. 303: «Filius Dei aeternus, quum, ad hominis redemptionem et decus,
hominis naturam
vellet suscipere, eaque re mysticum quoddam cum universo humano genere
initurus
esset connubium, non id ante perfecit quam liberrima consensio accessisset
designatae
Matris, quae ipsius generis humani personam quodammodo agebat».
LEO
XIII, Litt. Encycl. Iucunda semper, 8 sept. 1894: Leonis
XIII P. M. Acta, XIV,
p. 307: «Filius enim Dei aeternus sese inclinat ad homines, homo factus;
assentiente
vero Maria et concipiente de Spiritu Sancto».
LEO
XIII, Litt. Encycl. Octobri mense: ASS 24 (1891) p. 195.
Virgineum consensum
fuisse omnino liberum quamplurimi sancti, Patres et theologi adirmant.
Cf. BOVER
I. M., Deiparae Virginis consensus corredemptionis ac mediationis
fundamentum,
Matriti, 1942, pp. 245-248.
9 Iuxta
doctrinam Romanorum Pontificum, «FIAT» prolatum
a B. Virgine in Annuntiatione
fuit origo missionis et gloriae B. Virginis Matris et Reginae. Maria fuit
sibi
conscia se concipere Verbum Dei; fuit conscia loci et muneris quatenus
est Mater Redemptoris
et hominum; responsum dedit angelo prompte et nomine totius humanitatis
faciens possibilem passionem, mortem et resurrectionem Christi; cum hoc
«FIAT»
facta est mater spiritualis hominum. Cf. Notre-Dame, «Les
enseign. pontif.»,
p. [73], n. 701, 741, 214, 372, 381, 230, 648.
S.
LEO MAGNUS, Sermo 6 in Nativitate Domini: PL 54, 213: «Generatio
enim Christi
origo est populi christiani, et natalis Capitis natalis est corporis».
LEO
XIII, Litt. Apost. Parta humano generi, 8 sept. 1901: Leonis
XIII P. M. Acta,
XXI, p. 158: «O quam suavis igitur, quam grata angelica salutatio accidit
beatae Virgini,
quae tum, cum Gabriel eam salutavit, SENSIT SE DE SPIRITU
SANCTO CONCEPISSE
Verbum Dei».
LEO
XIII, Litt. Encycl. Fidentem piumque, 20 sept. 1896: Leonis
XIII P. M. Acta,
XVI, pp. 282-283: «Ipsa ad homines in sempiternum ruentes exitium Servatorem
adduxit, iam tunc scilicet quum pacifici sacramenti nuncium, ab Angelo
in terris
allatum, admirabili assensu loco totius humanae naturae, excepit...
inde simul elucent
Mariae promerita de reconciliatione et salute nostra».
S.
PIUS X, Litt. Encycl. Ad diem illum, 2 febr. 1904: Acta
Pii X, I, pp. 152-153: «An
non Christi mater Maria? Nostra igitur et mater est... aeternum Dei Filium
non ideo
tantum concepit Virgo ut fieret homo, humanam ex ea assumens naturam;
verum etiam
ut, per naturam ex ea assumptam, mortalium fieret sospitator. ... In uno
igitur eodemque
alvo castissimae Matris et carnem Christus sibi assumpsit et spiritale
simul corpus
adiunxit, ex iis nempe coagmentatum qui credituri erant in eum.
Ita ut Salvatorem
habens Maria in utero, illos etiam dici queat gessisse omnes, quorum vitam
continebat vita Salvatoris. Universi ergo, quotquot cum Christo iungimur,
quique,
ut ait Apostolus, membra sumus corporis eius, de carne eius et ossibus
eius,
de Mariae utero egressi sumus, tam-
p. 103 [104] quam
corporis instar cohaerentis cum capite. Unde, spiritali quidem ratione
ac mystica,
et Mariae filii nos dicimur, et ipsa nostrum omnium
mater est...».
Eamdem
ideam repetit PIUS XII in sermone ad Congressum
Marianum Canadensem,
19 iun. 1947: AAS 39 (1947) pp. 268-270.
PIUS
XII, Litt. Encycl. Mystici Corporis, 29 iun. 1943: AAS 35
(1943) pp. 247-
248: «Ipsa fuit, quae Christum Dominum, iam in virgineo gremio suo Ecclesiae
Capitis
dignitate donatum... edidit... Ipsa igitur, omnium membrorum Christi sanctissima
Genitrix...».
Ibid.,
p. 247: «Quaeque consensit “loco totius humanae naturae”, ut
“quoddam spirituale
matrimonium inter Filium Dei et humanam naturam” haberetur».
BOVER
I. M., in op. cit. per plus quam 350 paginas probare conatur
Deiparae Virginis
consensum corredemptionis ac mediationis fundamentum esse. Et sane, angelus
Virgini una cum divina maternitate humanam quoque salutem annuntiat, et
Virgo,
angelo respondens, humanam quoque salutem intendit ac spectat. Ulterius,
Incarnatio
est salutis exordium, et divina maternitas ad humanam salutem a Deo providenter
ordinatur et fructum edit formaliter salutarem.
S.
IOANNES DAMASCENUS, Homilia 1 in Nativ. B. V. M.: PG 96,
671: «Maria divinae
obsequens voluntati, deceptorem anguem ipsa decepit, ac mundo immortalitatem
invexit».
Nota
sunt praeterea verba S. LEONIS, Sermo in Nativ.
Domini, c. 1: PL 54, 191: «Prius
mente quam corpore» Virgo concepit.
Cf.
etiam S. AUGUSTINUS, Sermo 215, 4: PL 38,
1074. Est consensus in Salvatorem
incarnandum qui [Mt. 1, 21] «salvum faciet populum suum a peccatis eorum».
Notum
est auctores catholicos haud idem sentire quoad varios textus patristicos,
qui
in supra allegato opere P. BOVER
leguntur. Id potissimum dicendum quod attinet ad
scripta S. EPHRAEM, de quo iure meritoque scribit
RICCIOTTI: «Trattare degli scritti di
S. Efrem è come mettersi a navigare in un mare le cui rive ancora non
siano state tutte
esplorate e sulla cui superficie s'intravedono minacciosi molti scogli:
il mare è la quantità
degli scritti, le rive sono il loro numero, gli scogli sono le interpolazioni
e false attribuzioni
» [cf. RICCIOTTI G., S. Efrem Siro..., Roma-Torino,
1925, p. 91].
10 Cf.
Lc. 2, 1-7; 2, 16-20; 22, 22-38; Mt. 1, 20-23; 2, 11. 13-15; Io. 19, 25-27.
LEO
XIII, Litt. Apost. Parta humano generi, 1. c. XXI, p. 159:
Maria «mysteriis nostrae
Redemptionis... non adfuit tantum, sed interfuit».
LEO
XIII, Litt. Encycl. Iucunda semper: 1. c. XIV, p. 307: «Quum
enim se Deo vel
ancillam ad matris officium exhibuit vel totam cum Filio in templo devovit,
utroque ex
facto iam tum (!) consors cum eo exstitit laboriosae pro humano genere
expiationis».
S.
PIUS X, Litt. Encycl. Ad diem illum, 2 febr. 1904: Acta
Pii X, I, p. 150: «Opus est
omnino sanctissimam eius Matrem mysteriorum divinorum participem ac veluti
custodem
agnoscere, in qua, tamquam in fundamento post Christum nobilissimo, fidei
saeculorum
omnium exstruitur aedificatio».
p. 104 [105] 11 Summi
Pontifices loquendo de Maria sub cruce dicunt quod Maria exercebat
actus fidei, spei et caritatis, ita unita amore doloribus Christi ut sit
connexio inter
compassionem Mariae et redemptionem; ipsa renuntiat iuribus maternis et
offert sacrificium
maternum, fitque nostra mater spiritualis. Paucis verbis: compassio Mariae
connexionem
habet cum redemptione, talique modo ut ipsa inde merito dici possit corredemptrix,
et per modum unius recensentur fructus redemptionis Christi et compassionis
Mariae.
En
quidam textus:
LEO
XIII, Litt. Apost. Iucunda semper, 8 sept. 1894: Acta Leonis
XIII, XIV, pp. 307-308:
«Concors cum eo exstitit laboriosae pro humano genere expiationis: ex
quo etiam,
in acerbissimis Filii angoribus et cruciamentis, maxime animo condoluisse
dubitandum
non est. Ceterum, praesente ipsa et spectante, divinum illud sacrificium
erat
conficiendum, cui victimam de se generosa aluerat... stabat iuxta crucem
Iesu Maria,
Mater eius, quae tacta in nos caritate immensa ut susciperet filios,
Filium ipsa suum
ultro obtulit iustitiae divinae, cum eo commoriens corde, doloris gladio
transfixa».
S.
PIUS X, Litt. Encycl. Ad diem illum, 2 febr. 1904: Acta
Pii X, I, p. 153: «Ad haec,
Deiparae sanctissimae non hoc tantum in laude ponendum est quod nascituro
ex
humanis membris Unigenito Deo carnis suae materiam ministravit, qua
nimirum
saluti hominum compararetur hostia; verum etiam officium eiusdem hostiae
custodiendae
nutriendaeque atque adeo, stato tempore, sistendae ad aram».
BENEDICTUS
XV, Litt. Apost. Inter sodalicia, 22 mart. 1918: AAS 10
(1918) p. 182:
«Ita cum Filio patiente et moriente passa est et paene commortua, sic
materna in Filium
iura pro hominum salute abdicavit placandaeque Dei iustitiae, quantum
ad se pertinebat,
Filium immolavit, ut dici merito queat, Ipsam cum Christo humanum genus
redemisse».
PIUS
XI, Litt. Encycl. Miserentissimus Redemptor, 8 maii 1928:
AAS 20 (1928) p.
178: «Praesens arrideat Virgo Dei Parens benignissima, quae, cum Iesum
nobis Redemptorem
ediderit, aluerit, apud crucem hostiam obtulerit, per arcanam cum Christo
coniunctionem eiusdemque gratiam omnino singularem, Reparatrix item extitit
pieque
appellatur».
PIUS
XII, Litt. Encycl. Mystici Corporis: AAS 35 (1943), p. 247:
«Ipsa fuit, quae vel
propriae vel hereditariae labis expers, arctissime semper cum Filio suo
coniuncta, eumdem
in Golgotha, una cum maternorum iurium maternique amoris sui holocausto,
nova
veluti Eva, pro omnibus Adae filiis, miserando eius lapsu foedatis, Aeterno
Patri obtulit».
Afferri
quoque potuissent, praeter testimonia Ss. Roberti Bellarmini et Petri
Canisii,
permultae aliorum theologorum auctoritates.
12 Notum
est plures Vicarios Christi constanter et consulto affirmasse Iesum Christum
sanxisse Matrem suam nostram quoque esse Matrem, eamque testamento illo
sollemni a Ioanne tradito [cf. Io. 19, 26-27], nobis in persona Discipuli
dilecti reliquisse;
cf. UNGER D., O. F. M. Cap., The Meaning of John
19. 26-27 in the Light of
Papal Documents, in: Marianum 21 (1959), pp. 186-221, ubi afferuntur
testimonia
BENEDICTI XIV, PII VIII, GREGORII XVI, PII IX, LEONIS XIII,
BENEDICTI XV,
p. 105 [106]
PII XI, PII XII.
Ex hisce quamplurimis testimoniis en quaedam tantummodo:
LEO
XIII, Litt. Encycl. Octobri mense: ASS 24 (1891-92) p. 196:
«... talem de cruce
praedicavit, quum universitatem humani generis, in Ioanne discipulo,
curandam
ei fovendamque commisit...»;
ID.,
Epist. Apost. Amantisimae voluntatis, 14 apr. 1895: ASS 27 (1894/95)
p. 592:
«... sanctissimam Dei Genitricem, quam humano generi Christus ipse
e cruce reliquit
atque attribuit matrem...»;
ID.,
Litt. Encycl. Adiutricem populi: ASS 28 (1895/96) p. 130: «Eximiae
in nos caritatis
[Christi] mysterium ex eo quoque luculenter proditur, quod moriens Matrem
ille
suam Ioanni discipulo matrem voluit relictam, testamento memori: “
Ecce filius tuus”.
In Ioanne autem, quod perpetuo sensit Ecclesia, designavit Christus personam
humani
generis, eorum in primis qui sibi ex fide adhaerescerent...»;
BENEDICTUS
XV, Litt. Apost. Inter Sodalicia, 22 mart. 1918: AAS 10
(1918) p. 182:
«Liquet item, Virginem Perdolentem, utpote quae, a Iesu Christo universorum
hominum
Mater constituta...»;
PIUS
XI, Litt. Apost. Explorata res, 2 febr. 1923: AAS 15 (1923)
p. 104: «... Virgo
perdolens redemptionis opus cum Iesu Christo participavit, et constituta
hominum
Mater, eos, sibi veluti testamento divinae caritatis commendatos,
amplexa...»;
ID.,
Litt. Encycl. Lux veritatis, 25 dec. 1931: AAS 23 (1931) p. 514:
«... talem de
cruce praedicavit, cum universitatem humani generis in Ioanne discipulo,
curandam ei
fovendamque commisit» [citando Encycl. Leonis XIII, cf. supra];
PIUS
XII, Litt. Encycl. Fulgens corona, 8 sept. 1953: AAS 45
(1953) p. 584: «... Mater
nostra Maria nihil optatius habet, nihil iucundius, quam cum eos videt,
quos sub Cruce
Nati in eius vicem suscepit filios...»;
ID.,
Epist. ad Em.mum Card. Al. Maglione, 15 apr. 1942: AAS 34 (1942)
p. 126;
ID.,
Alloc. Iis qui interfuerunt Conventui Sodalitatis internationalis “Filiarum
Mariae Immaculatae”, 17 iu1. 1954: AAS 46 (1954) p. 494;
IOANNES
XXIII, Nuntius Radiophonicus VII Congressui Mariano Galliae:
L'Oss.
Rom. 10-11 iul. 1961: «La sainte Ecriture, avec ce point très lumineux...
qui vous
conduit... au sommet sublime de la théologie mariale, Jésus au haut sur
la croix: à ses
pieds, Marie, la mère, et Jean, l'Apôtre de prédilection...»;
ID.,
L'omaggio dei redenti alla Madre celeste: L'Oss. Rom. 8
sept. 1960: «Il Nuovo
Testamento incomincia, ben si può dire, con le parole del divino Inviato:
“Angelus
Domini nuntiavit Mariae”. Al termine, al vertice della comunicazione
della Divinità
con l'umanità, è Gesù il Redentore del mondo, il quale, poco prima della
sua morte
di croce, affida Maria all'Apostolo Giovanni dicendogli: “Ecco tua
Madre”, e raccomandando
il discepolo a Maria aggiunge: “Ecco il tuo figlio”. Il testamento
del Signore
è il suggello, la manifestazione più alta della vita della santa Chiesa...
Nella vita
del cristiano tutto dunque è illuminato da questa nota che tocca il cuore:
Maria nostra
Madre».
p. 106 [107]
Cf. KERRIGAN A., O. F. M., Jo. 19,
23-27 in the Light of Johannine Theology and
the Old Testament, in: Antonianum 35 (1960) pp. 369-416.
13 Act.
1, 14; 2, 1-4.
LEO
XIII, Litt. Encycl. Superiore anno, 30 aug. 1884: Acta Leonis
XIII, IV, p. 124:
«Intuendum item in exemplum Apostolorum, qui maximum Spiritus Paracliti
donum
sibi promissum exspectaverunt, perseverantes unanimiter in oratione cum
Maria
Matre Iesu».
LEO
XIII, Litt. Encycl. Adiutricem populi: Acta Leonis XIII,
XV, p. 302: «In Ioanne
autem, quod perpetuo sensit Ecclesia, designavit Christus personam humani
generis...
Huius igitur singularis muneris et laboriosi partes ea suscepit obiitque
magnanima,
consecratis in Caenaculo auspiciis: christianae gentis primitias iam tum
sanctimonia
exempli, auctoritate consilii, solatii suavitate, efficacitate sanctarum
precum
admirabiliter fovit; verissime quidem mater Ecclesiae atque magistra et
regina Apostolorum,
quibus largita etiam est de divinis oraculis quae conservabat in corde
suo».
LEO
XIII, Litt. Apost. Iucunda semper, 8 sept. 1894: Acta Leonis
XIII, XIV, p. 308:
«Quoniam vero humanae redemptionis sacramentum non ante perfectum erit
quam
promissus a Christo Spiritus Sanctus advenerit, ipsam idcirco in memori
Caenaculo
contemplamur, ubi simul cum Apostolis pro eisque postulans inenarrabili
gemitu,
eiusdem Paracliti amplitudinem maturat Ecclesiae, supremum Christi donum,
thesaurum
nullo tempore defecturum».
PIUS
XII, Litt. Encycl. Mystici Corporis: AAS 35 (1943) p. 248:
«Ipsa fuit, quae validissimis
suis precibus impetravit, ut Divini Redemptoris Spiritus, iam in Cruce
datus,
recens ortae Ecclesiae prodigialibus muneribus Pentecostes die conferretur».
14 PIUS
XII, Litt. Encycl. Ad caeli Reginam, 11 oct. 1954: AAS 46
(1954) pp.
625-640. Hisce in litteris encyclicis quibus festum universale Mariae
Reginae instituitur,
huius regalitatis factum, tituli, natura explanantur. Regalitas Mariae
eruitur ex Sacra
Scriptura [Lc. 1, 30-35], ex traditione, ex ratione theologica: nempe
ex divina maternitate
et ex consortio cum Christo Rege. «Si Maria — scribit PIUS XII, l.
c. p. 634
ss. — in spirituali procuranda salute, cum Iesu Christo, ipsius salutis
principio, ex Dei
placito sociata fuit, et quidem simili quodam modo, quo Heva fuit cum
Adam, mortis
principio, consociata, ita ut asseverari possit nostrae salutis opus,
secundum quandam
“recapitulationem” peractum fuisse, in qua genus humanum, sicut
per virginem
morti adstrictum fuit, ita per virginem salvatur; si praeterea asseverari
itidem potest
hanc gloriosissimam Dominam ideo fuisse Christi matrem delectam “ut
redimendi
generis humani consors efficeretur”...; inde procul dubio concludere
licet, quemadmodum
Christus, novus Adam, non tantum quia Dei Filius est, Rex dici debet,
sed
etiam quia Redemptor est noster, ita quodam analogiae modo, Beatissimam
Virginem
esse Reginam non tantummodo quia mater Dei est, verum etiam quod nova
veluti
Heva cum novo Adam consociata fuit».
Pag.
635: «Nullum igitur dubium est Mariam Sanctissimam digni-
p. 107 [108] tate
sua super omnes res creatas excellere itemque super omnes post Filium
suum obtinere
primatum».
15 De
tendentia «minimalistica» inter ipsos quosdam catholicos viros sparsa,
qui
potissimum sic dictam viam «ecclesiologicam» tenent, cf. e. g. PINSK
J., Grundsätzliche
und praktische Erwägungen zur christlichen Verkündigung im Marianischen
Jahr, Berlin 1954;
GEISELMANN
J. R., Marien-Mythos und Marien-Glaube, in: Maria in
Glaube und
Frömmigkeit..., 1954, pp. 39-91.
PIUS
XII, Nuntius Radiophonicus Iis qui interfuerunt conventui internationali
mariologico-mariano,
Romae habito, 24 oct. 1954: AAS 46 (1954) p. 679: «Etsi verum
est Beatissimam Virginem quoque, uti nos, Ecclesiae esse membrum, tamen
non
minus verum est eam esse Corporis Christi Mystici membrum PLANE
SINGULARE».
16 In
antiquitate christiana Maria solet nuncupari Eva qui titulus ex principio
recirculationis
seu parallelismi inter Mariam et Evam videtur esse desumptus. Testimonium
huius adstat iam apud S. Iustinum (Dialogus cum Triphone, 100:
PG 6, 710):
«Et cum Eum Filium Dei esse... legamus... et ex Virgine hominem esse factum,
ut
qua via initium orta a serpente inoboedientia accepit, eadem et dissolutionem
acciperet...
». Eodem autem principio suffultus S. Irenaeus Mariam explicite appellat
causam
salutis universi generis humani (Adversus haereses, III, c.
24, 4: PG 7, 959).
Post Concilium Ephesinum ipsemet titulus Mediatricis vel, ut graeci
aiunt, Mesítes
seu Mesetría Mariae attribuitur. Apud sat antiquum auctorem (quidam
dicunt saec.
V, sed certe ante saec. VIII) legitur: «Ipsa enim est caeli et terrae
Mediatrix, quae
unionem naturaliter peregit» (Homilia V de laudibus S. Mariae Deiparae:
PG 43,
491). Qui titulus communior in dies evasit, uti videre est apud S. Andream
Cretensem
(PG 97, 866), S. Germanum Constantinopolitanum (In Dormitione Deiparae:
PG 98, 362, 369), S. Ioannem Damascenum (In Annuntiatione B. V. Mariae:
PG 96, 659), etc. Neque desunt SS. Patres qui Mariam salutant ceu «Adiutricem
Redemptoris» (cf. Encomium in Dormitionem S. Dominae Nostrae:
PG
86, 3294), vel matrem viventium, idque allegando Gen. 3, 15 (S.
EPIPHANIUS, Adversus
haereses, 78: PG 42, 727).
Quae
omnia evoluta sunt a Theologis et a Summis Pontificibus, et creata est
nomenclatura,
ubi Maria vocatur mox Mater spiritualis hominum, mox Regina
caeli et
terrae, alia vice Nova Heva, Mediatrix, Dispensatrix
omnium gratiarum, immo et
Corredemptrix. Quod attinet ad titulum «Regina» cf. notam 14; quoad
titulum «Mater
spiritualis», «Mater hominum» cf. notam 13; quoad titulum «Corredemptrix»,
«Socia
Christi Redemptoris» hic quaedam adiungenda sunt:
Iam
saeculo X occurrit titulus Redemptrix: «Sancta redemptrix mundi,
ora pro nobis».
Quando saeculo XV et XVI hic titulus usitatus evadit, et iam percipitur
immediata
cooperatio B. Virginis in opere nostrae redemptionis, vocabulo «Redemptrix»
additur «con», et ita Mater Dei nuncupatur «corredemptrix», dum Christus
«Redemptor» appellari pergit. Inde a saeculo XVII, titulus «Corredemptrix»
communissime
usurpatur non solum in operibus pietati ac devotioni inservientibus, verum
p. 108 [109] etiam
in quamplurimis tractatibus theologicis [cf. CAROL J.,
De corredemptione Beatae
Virginis Mariae, Romae, 1950, p. 482].
Quod
vero attinet ad Romanos Pontifices, occurrit in quibusdam textibus S.
Pii X et
Pii XI, in contextibus minoris ponderis: cf. ASS 41 (1908) p. 409; AAS
6 (1914) pp.
108 s.; L'Osserv. Rom., 29-30 apr. 1935.
PIUS
XII consulto vitare voluit hanc expressionem adhibendo frequenter
formulas «Socia
Redemptoris», «Generosa Redemptoris Socia», «Alma Redemptoris Socia»,
«Socia
in Divini Redemptoris opere».
Consortium
Mariae cum Iesu in oeconomia nostrae salutis saepe saepius a Summis
Pontificibus extollitur: «ad magnam Dei Matrem eamdemque reparandi humani
generis consortem» [LEO XIII, Const. Apost. Ubi
primum, 2 febr. 1898: Acta Leonis
XIII, XVIII, p. 161];
PIUS
XI, Alloc. peregrinantibus e dioecesi Vicent.: L'Osserv.
Rom. 1 dec. 1933:
«Il Redentore non poteva, per necessità di cose, non associare la Madre
Sua alla
Sua opera, e per questo noi la invochiamo col titolo di Corredentrice...»;
PIUS
XII, Litt. Encycl. Ad caeli Reginam, 11 oct. 1954: AAS 46
(1954) p. 634: «Si
Maria, in spirituali procuranda salute cum Iesu Christo, ipsius salutis
principio, ex Dei
placito sociata fuit...».
Praeter
titulos allatos adsunt quamplurimi alii, quibus a christifidelibus Maria
salutatur.
LEO
XIII, Litt. Encycl Supremi Apostolatus, 1 sept. 1883: Acta
Leonis XIII, III, p.
282: «Veteris et recentioris aevi historiae, ac sanctiores Ecclesiae fasti
publicas privatasque
ad Deiparam obsecrationes vota commemorant, ac vicissim praebita per Ipsam
auxilia partamque divinitus tranquillitatem et pacem. Hinc insignes illi
tituli, quibus
Eam catholicae gentes christianorum Auxiliatricem, Opiferam, Solatricem,
bellorum
potentem Victricem, Paciferam consalutarunt».
Cf.
PIUS VI, Const. Auctorem fidei, 28 aug. 1794
[Documentos Marianos, n. 230]:
«Item [doctrina] quae vetat, ne imagines, praesertim beatae Virginis,
ullis titulis distinguantur,
praeter denominationibus, quae sint analogae mysteriis, de quibus in
sacra
Scriptura expressa fit mentio; quasi nec adscribi possent imaginibus
piae aliae
denominationes, quas vel in ipsismet publicis precibus Ecclesia probat
et commendat:
temeraria, piarum aurium offensiva, venerationi Beatae praesertim Virgini
debitae iniuriosa».
17 Perlustranti
Appendicem voluminis II Actorum et Documentorum Concilio
Vaticano II apparando (pp. 131-140) apparebit plus quam 500
Episcopos
et Praelatos ex omnibus quinque partibus mundi postulasse definitionem
sollemnem
alicuius socialis muneris B. Virginis, et potissimum eius universalis
mediationis
quoad gratias. Et sane, ut scribit P. DE ALDAMA, S. I.,
Sacrae Theologiae Summa,
III, Matriti 1956, p. 419: «B. Virginem Mariam esse mediatricem aliquo
vero
sensu, idque ex titulo omnino speciali prae aliis Sanctis, est
de fide ex magisterio
ordinario. Recte usurpari titulum Mediatricis, est certum ex multiplici
usu
Romanorum Pontificum, et Liturgiae; nec de hoc licet dubitari». Et
iterum (p. 427):
«Mediationem Mariae quoad gratias dispensandas esse omnino specialem ac
mediationi
Sanctorum longe antecellere, videtur esse de fide ex magi-
p. 109 [110] sterio
ordinario. Id referri ad omnes gratias generali modo, est saltem doctrina
catholica».
Simili modo alii probati auctores loquuntur.
En
nonnulla testimonia ex documentis Pontificiis:
PIUS
IX, Bulla Ineffabilis Deus, 8 dec. 1854: Pii IX P. M. Acta,
pars I, vol. I, p. 617:
«Totius terrarum orbis potentissima apud Unigenitum Filium suum mediatrix
et conciliatrix»;
LEO
XIII, Litt. Encycl. Supremi Apostolatus: Leonis XIII P.
M. Acta, III, pp. 280-281:
«Magnam Dei Parentem Mariam Virginem, quae pacis nostrae apud Deum sequestra
et caelestium administra gratiarum, in celsissimo potestatis est gloriaeque
fastigio
in caelis collocata, ut hominibus ad sempiternam illam civitatem per tot
labores et
pericula contendentibus patrocinii sui subsidium impertiat»;
ID.,
Litt. Encycl. Iucunda semper, 8 sept. 1894: Leonis XIII P. M. Acta,
XIV, p. 309:
«Non alia nimirum nisi hac de qua dicimus conciliationis et deprecationis
lege, a sancto
Bernardino Senensi in hanc sententiam expressa: “Omnis gratia quae
huic saeculo
communicatur, triplicem habet processum. Nam a Deo in Christum, a Christo
in
Virginem, a Virgine in nos ordinatissime dispensantur”»;
ID.,
Litt. Encycl. Adiutricem populi, 5 sept. 1895: Leonis XIII P. M.
Acta, XV, p.
303: «Ipsam dominam nostram, ipsam reparatricem totius orbis, ipsam donorum
Dei
esse conciliatricem»;
ID.,
Ibid.: «Quae sacramenti humanae redemptionis patrandi administra
fuerat, eadem
gratiae ex illo in omne tempus derivandae esset pariter administra»;
ID.,
Litt. Encycl. Fidentem piumque, 20 sept. 1896: Leonis XIII P. M.
Acta, XVI,
p. 283: «Ipsa est de qua natus est Iesus, vera scilicet eius Mater, ob
eamque causam
digna et peraccepta ad Mediatorem Mediatrix»;
ID.,
Litt. Apost. Parta humano generi, 8 sept. 1901: Leonis XIII P.
M. Acta, XXI,
pp. 159-160: «Sic potentissima Virgo, Mater, quae olim cooperata est caritate
ut
fideles in Ecclesia nascerentur, sit etiam nunc nostrae salutis media
et sequestra»;
S.
PIUS X, Litt. Encycl. Ad diem illum, 2 febr. 1904: Pii X
P. M. Acta, I, pp. 153-
154:
«Ex hac autem Mariam inter et Christum communione dolorum ac voluntatis,
promeruit
illa ut reparatrix perditi orbis dignissime fieret, atque ideo
universorum munerum
dispensatrix quae nobis Iesus nece et sanguine comparavit (...) Pro ea,
quam
diximus, dolorum atque aerumnarum Matris cum Filio communione, hoc Virgini
augustae
datum est, ut sit totius terrarum orbis potentissima apud Unigenitum
Filium
suum mediatrix et conciliatrix»;
BENEDICTUS
XV, Litt. Apost. Inter sodalicia, 22 mart. 1918: AAS 10
(1918) p. 182:
«Quas e Redemptionis thesauro gratias omne genus percipimus, eae ipsius
Perdolentis
Virginis veluti e manibus ministrantur»;
PIUS
XI, Litt. Encycl. Miserentissimus, 8 maii 1928: AAS 20 (1928)
p. 178: «Cuius
Nos confisi apud Christum deprecatione, qui unus cum sit “Mediator
Dei et hominum”,
suam sibi Matrem adsciscere voluit peccatorum advocatam gratiacque ministram
ac mediatricem»;
PIUS
XII, Epist. ad Em.mum Card. A1. Maglione, Superiore anno,
p. 110 [111]
15 apr. 1940: AAS
32 (1940) p. 145: «Quandoquidem autem, ut divus Bernardus asseverat,
“sic est voluntas eius [Dei], qui totum nos habere voluit per Mariam”,
ad Mariam
confugiant omnes, ad eius sacratissimam aram preces, lacrimas, dolores
afferant,
ab eademque lenimenta ac solacia petant. Quod semper maiores nostri, ut
historia
loquitur, in trepidis rebus dubiisque temporibus, uberi cum fructu, facere
sollemne habuere,
id et nos in praesentissimo periculo, quo angimur, fidentes eorum vestigia ingressi,
peragere ne desistamus. Tanta enim Beata Virgo apud Deum pollet gratia,
tanta apud Unigenam suum potentia fruitur, ut quisquis, egens opis, non
ad eam recurrat,
nullo is alatum remigio, ut Aligherius concinit, volare conetur. Ea siquidem
potentissima
Dei Parens est, et, quod dulcissime sapit, nostra itidem amantissima Mater...».
Beatissima
Virgo aliquoties dicitur Mediatrix ad Mediatorem Christum, alias ad Deum.
In Constitutione utraque formula adhibita est. Dicitur etiam quod intercedit
per Christum,
idque iuxta declarationem Concilii Tridentini de intercessione sanctorum:
in sessione
XXV, Decr. De purgatorio, dictum est: «Bonum atque utile esse,
suppliciter eos
[sanctos] invocare et ob beneficia impetranda a Deo per Filium eius
Iesum Christum
Dominum nostrum, qui solus noster Redemptor et Salvator est, ad eorum
orationes
opem auxiliumque confugere»: DENZ. 984.
Patres
itaque aiunt «ob beneficia per Christum impetranda». Unde, beata
Virgo cum
aliis sanctis est intercedens mediate, per Christum scilicet: inde intelligitur
quare Ecclesia
omnes orationes suas claudat hoc modo: Per Dominum nostrum Iesum Christum...
18 Cf.
Rom. 1, 10; Eph. 1, 15; Phil. 1, 3-4; Col. 1, 3 et 9; 1 Th. 1, 2-3; 2
Tim.
1, 1.
19 Cf.
Rom. 15, 30; 2 Cor. 1, 11; Eph. 6, 18-19; 1 Th. 5, 25; Th. 3, 1; Hebr.
13,
18.
20 LEO
XIII, Litt. Encycl. Fidentem piumque: Acta Leonis XIII,
XVI, p. 282: «Certissime
quidem perfecti Conciliatoris nomen et partes alii nulli conveniunt quam
Christo,
quippe qui unus, homo idem et Deus, humanum genus summo Patri in gratiam
restituerit...
At vero, si nihil prohibet, ut docet Angelicus, aliquos alios
secundum quid
dici mediatores inter Deum et homines, prout scilicet cooperantur ad unionem
hominis cum Deo dispositive et ministerialiter, cuiusmodi sunt angeli
sanctique
caelites, prophetae et utriusque testamenti sacerdotes, profecto eiusdem
gloriae
decus Virgini excelsae cumulatius convenit. Nemo etenim unus cogitari
quidem potest,
qui reconciliandis Deo hominibus parem atque illa operam vel umquam contulerit,
vel aliquando sit collaturus...».
PIUS
XII, Litt. Encycl. Fulgens corona, 8 sept. 1953: AAS 45
(1953) pp. 581-
582: «Immerito igitur acatholici et novatores non pauci hac etiam de causa
nostram reprehendunt
atque improbant erga Deiparam Virginem pietatem, quasi nos aliquid ex
cultu
uni Deo ac Iesu Christo debito subducamus; cum contra, quidquid honoris
venerationisque
caelesti Matri nostrae tribuimus, id procul dubio in Divini eius Filii
decus
redundet, non modo quod ex ipso omnes gratiae omniaque dona, vel excelsa,
ut
e primo fonte oriuntur, sed etiam quod “gloria filiorum patres eorum”».
PIUS XII, Alloc. Iis qui interfuerunt Conventui
Sodalitatis internatio-
p. 111 [112]
nalis
“Filiorum Mariae Immaculatae”, Romae habito, 17 iul. 1954:
AAS 46 (1954)
p. 492: «C'est pour devenir la Mère de Dieu qu'elle a reçu de son
divin Fils tous
les dons de la nature et de la grâce. Voilà pourquoi le culte de
la Vierge, si du moins
on le comprend bien, loin de rien ôter à la gloire de Dieu,
remonte immédiatement
à Lui, l'Autour de tout bien, qui l'a
voulue si grande et si pure».
21 Dum
non est difficultas admittendi Mariam esse mediatricem omnium gratiarum
quatenus associata fuit Christo in illis acquirendis (utique abstractione
facta a
quaestione an immediate vel mediate, directe vel
indirecte, in actu primo active recipiendo
vel alio modo...), variae quaestiones surgunt si gressum faciamus ad Mediatricem
quatenus distribuit gratias, idque potissimum quoad earum universalitatem.
Quod Maria potest nobis omnes gratias impetrare, clarum est. Quod
autem nulla gratia datur nisi interveniat Maria, alia est res:
venit enim quaestio
de interventu directo et indirecto, de Veteri Testamento
et de gratiis quae conferuntur
in Sacramentis. Itaque in omnibus istis aliisque quaestionibus permittenda
est
libertas scholis catholicis disputandi, asserendo modo valde generali
quod in omnibus
gratiis quae conferuntur adest materna caritas Mariae, saltem iuxta
illud S. Augustini
initio allegatum «cooperata est caritate, ut fideles in Ecclesia
nascerentur», et
ut iugiter nascantur. In Litt. Encycl. Octobri mense (ASS 24, p. 195 s.)
LEO XIII adhibet
formulam «... nihil prorsus de permagno illo omnis gratiae thesauro, quem
attulit
Dominus... nihil nobis nisi per Mariam, Deo sic volente, impertiri...».
In Subcommissione
haud defuerunt qui voluissent hanc formulam in Const. adhibere. Sane,
haec formula exclusiva fundamentum habet in documentis pontificiis
et doctrina theologorum.
At, magis placuit formulam genericam expressam ab ipso LEONE
XIII, in Litt.
Apost. Parta humano, et supra allatam (cf. etiam ASS 34, p. 195)
adhibere: «...
Virgo Mater quae olim cooperata est caritate ut fideles in Ecclesia
nascerentur, sit
etiam nunc nostrae salutis media et sequestra».
22 Ita
erronee cogitant haud pauci protestantes: cf. e. gr. MAURY
P., Le protestantisme
et la Vierge Marie, Paris, 1950, p. 65. Videsis BALIC
C., O. F. M., La mariologia
es punto de convergencia o de divergencia para la unión? in: Ante
el II
Concilio Ecuménico Vaticano, Burgos 1960, pp. 232-250; ID.,
Maria e il movimento
ecumenico, in: BOYER C., Il problema ecumenico
oggi, Brescia 1961, pp.
547-562.
23 PIUS
IX, Bulla Ineffabilis Deus, 8 dec. 1854: DENZ.
1691.
24 CONC.
TRIDENT., Sess. VI, Decr. de iustificatione: DENZ.
833;
S.
AUGUSTINUS, De natura et gratia, c. 36, n. 42: PL 44, 267:
«Excepta itaque sancta
Virgine Maria, de qua propter honorem Domini nullam prorsus cum de peccatis
agitur, haberi volo quaestionem: (unde enim scimus quid ei plus gratiae
collatum
fuerit ad vincendum ex omni parte peccatum, quae concipere ac parere meruit,
quem constat nullum habuisse peccatum?): hac ergo Virgine excepta, si
omnes illos
sanctos et sanctas, cum hic viverent, congregare possemus et interrogare
utrum essent
sine peccato, quid fuisse responsuros putamus?».
LEO
XIII, Litt. Encycl. Iucunda semper, 8 sept. 1894: Acta Leonis
XIII, XIV, 310:
«Eam salutamus, quae gratiam apud Deum invenit, singulariter ab
illo plenam gratia,
cuius copia ad universos proflueret».
p. 112 [113]
PIUS
XII, Litt. Encycl. Ad caeli Reginam, 11 oct.
1954: AAS 46 (1954) p. 636: «Iam
in primo temporis momento, quo concepta fuit, tali gratiarum abundantia
repletam
fuisse, ut Sanctorum omnium gratiam superaret».
25 Cf.
DENZ. 6, 13, 20, 111A, 144, 148, 214, 218, 256,
290, 429.
26 Sacramentarium
Gregorianum [quod Hadrianus I misit Carolo Magno inter
annum 784-790] in die Assumptionis sequentem habet orationem: «Veneranda
nobis,
Domine, huius est diei festivitas, in qua sancta Dei Genitrix mortem subiit
temporalem,
nec tamen mortis nexibus deprimi potuit, quae filium tuum Dominum nostrum
de se genuit incarnatum». Cf. C. BALIC, O. F. M.,
Testimonia de assumptione beatae
Virginis Mariae ex omnibus saeculis, pars I, Romae 1948, p. 155.
Beatissimam
Virginem mortem subiisse temporalem et ad similitudinem Filii sui resurrexisse,
antiquissima et communissima est Ecclesiae doctrina. Plus quam tertia
pars
petitionum quae ad Sanctam Sedem delatae sunt ut definiatur Assumptio,
definitionem
quoque mortis Deiparae expostulant; dimidia vero pars talium petitionum
intimam
relationem ponunt inter mortem et Assumptionem. At, hisce ultimis annis
incoepit
divulgari sententia B. Virginem abiisse et non obiisse.
Quae sententia nitebatur
potissimum quadam relatione privata ex qua deducebatur ipsum Vicarium
Christi
[PIUM XII] haud tenere traditionalem Ecclesiae doctrinam
hac in re. En quid dicendum
circa mentem Romanorum Pontificum hisce ultimis decenniis hac in re:
PIUS
XI et IOANNES XXIII docent B. Virginem mortuam
esse; idem saltem implicite docuit
ipsemet PIUS XII. Et re quidem vera:
PIUS
XI, Allocuzione nella lettura del Decreto de Tuto per la canonizzazione
della
Beata Thouret [trad. it. L'Oss. Rom., 16 aug. 1933, p. 1]:
«Con l'assiduità nella
preghiera si deve fare di Maria la quotidiana mediatrice, la nostra vera
avvocata, sicchè
possiamo sperare che Ella, assunta nella gloria del Cielo, nell'ora del
nostro trapasso,
che fu pure il suo ‹ poichè Ella pure fece questo passo, essendo in
Lei non
la grazia di creazione, ma la grazia di Redenzione, la quale non conferiva
immortalità
vera e propria ‹ possa Ella essere nostra avvocata presso la divina
bontà
e misericordia»;
IOANNES
XXIII, Litt. Apost. in L'Oss. Rom., 1 oct. 1961, p. 2: «L'immagine
soave di
Maria si irradia e si accende nella suprema esaltazione. Che bella scena
la dormizione
di Maria, così come i cristiani di Oriente la contemplano: Essa è distesa
nel
sonno placido della morte e Gesù è accanto a Lei, e tiene presso il suo
petto come
un bambino l'anima della Vergine, ad indicare il prodigio della immediata
risurrezione
e glorificazione», ... «Il mistero dell'Assunta ci mantiene familiari
al pensiero
della nostra morte...»;
Card.
A. OTTAVIANI, in: Acta Pontificiae Academiae
Marianae Internationalis,
I, Romae 1961, p. 63 [cf. L'Oss. Rom., 18 dec. 1961, p. 7]: «Non
bisogna
però confondere il magistero autentico con le voci incontrollate o le
fantasie per
le quali si attribuisce a questo o a quel Sommo Pontefice un'idea o un'espressione
non
controllabile. Si è sparsa, per esempio, la voce che il compianto Pontefice
Pio XII
avrebbe espresso le sue
p.
113 [114] preferenze
per la sentenza di coloro che ritengono che l'Assunzione
della Vergine non sia
stata una risurrezione anticipata, ma una traslazione nei cieli
senza la morte su questa
terra: “abiit, et non obiit”. Per quanto mi consta, il compianto
Pontefice non era di
questa idea: è vero, anzi, il contrario. Questa sentenza del resto
toglierebbe qualche cosa
a quella cooperazione, per la quale la Vergine è detta Alma Socia Redemptoris.
Come poteva Ella non subire, anche se non dovuta, la morte, se
la volle
subire il suo divin Figliuolo? Invece è così bello vedere in tutte
le fasi del ciclo redentivo
il parallelo degli eventi che congiunsero la Madre al Figlio divino! A
questo accennava
Pio XII nella Munificentissimus Deus, quando asseriva: “...
parique modo
haud difficile iisdem [ossia ai fedeli] fuit, assentiri Magnam etiam Dei
Matrem, quemadmodum
iam Unigenitum suum, ex hac vita decessisse”».
Traditio
antiquissima et constans qua nititur Orientis et Occidentis christiani
doctrina
de morte B. V. Mariae non est «mere historica», sed etiam, immo potissimum,
«theologica»; illa nempe traditio quae «per se ipsam» dedit Pio XII certissimum
argumentum pro veritate Assumptionis dogmaticae definienda. Et si valor
huius
Traditionis in casu mortis B. Virginis ad nihilum reduceretur, tunc, ut
iure meritoque
scribit P. COLOSIO J., O. P., Due pubblicazioni
su Dionigi Areepagita, in: Rivista
di ascetica e mistica, 5 (1960) p. 202: «Per coerenza, vorremmo che
questi teologi
applicassero questo medesimo criterio a tanti altri casi del genere...
ed allora si accorgerebbero
che dobbiamo riformare o certe parti della dottrina comune o il loro non
giusto criterio sull'argomento di tradizione».
27 In
traditione christiana variae rationes allatae sunt ad illustrandum factum
mortis
B. V. Mariae [cf. BALIC C., Testimonia de assumptione
Beatae Virginis Mariae
ex omnibus saeculis, II, Romae 1950, «Index analyticus», pp. 496-499].
«...
non fuit decens ‹ scribit S. BONAVENTURA, In
III Sent., d. III, a. 2, q. 3, ad 3 [ed.
Quaracchi, t. III, p. 78 b] ‹ Filium Dei habere matrem immortalem, cum
ipse esset
mortalis».
Alii
vero dicunt quod mortua est ne Christo maior forte videretur... [cf. BALIC,
op.
cit.]: «decuit enim eam in hoc esse suo Filio similem» [BALIC,
Ibid., II, p. 239]; «quidquid
autem fuit in Christo ut puro homine, etiam tribuendum est beatae Virgini,
quae
etiam sponte posuit animam et assumpsit poenalitates, ne Christo maior
esse videretur
et cooperaretur ad nostram redemptionem» [Ibid., II, pp. 94-95].
Marcellinus
SIURI [m. 1734], post Frances de URRUTYGOITI
[m. 1682], refert quemdam
auctorem hispanum, immortalitatem Deiparae propugnantem, a sacro Inquisitionis
tribunali damnatum fuisse: Universa Ecclesia enim tenet Mariam mortem
subiisse
temporalem etiam «ut Filio conformaretur; congruum enim erat ut
sicut Iesus
morti se subiecit in redemptionem humani generis, ita et quod Mater electa
in redemptionis
cooperatricem similiter morti subiaceret». Et C1. A. subiungit: «Quam
rationem
conformitatis cum Filio tanti faciendam a Matre existimo quod si ei optio
daretur,
potius eligeret mori ut Filio conformaretur, quam sine morte ad gloriam
transferri,
et tanti fieri a Filio matrem crediderim quod si in alio
p.
114 [115]
ordine rerum voluisset sine
propria morte genus humanum redimere Matrem quoque a
morte immunem fecisset» [Ibid., II, pp. 240-241].
Per
se patet factum mortis B. Virginis non propter solas has similesque rationes,
sed
potissimum propter constantem et communissimum consensum Ecclesiae
docentis
et discentis, ut factum certum admitti.
28 PIUS
XII, Const. dogm. Munificentissimus Deus, 1 nov. 1950: AAS
42 (1950)
p. 770.
29 PIUS
XII, Nuntius Radiophonicus Iis qui interfuerunt conventui internationali
mariologico-mariano, 24 oct. 1954: AAS 46 (1954) p. 679: «Beata Dei
Genitrix, quippe quae ipsa quoque ab Adamo descendat, nullum habet privilegium
nullamque
gratiam quam non debeat Filio suo, generis humani Redemptori; atque adeo,
Matris excelsa dona mirantes ac rite celebrantes, ipsius Filii divinitatem,
bonitatem,
amorem, potentiam miramur et celebramus, neque umquam Filio displicebit,
quidquid in laudem Matris, ab ipso tot gratiis cumulatae, fecerimus».
30 PIUS
IX, Bulla Ineffabilis Deus, 8 dec. 1854: Acta Pii IX, pars
I, vol. I, p. 598:
«Venerabilis mater, cui Deus Pater unicum Filium suum, quem de corde suo
aequalem
sibi genitum tanquam seipsum diligit, ita dare disposuit ut naturaliter
esset unus
idemque communis Dei Patris et Virginis Filius, et quam ipse Filius substantialiter
facere
sibi matrem elegit, et de qua Spiritus Sanctus voluit et operatus est,
ut conciperetur
et nasceretur ille, de quo ipse procedit».
31 In
professione oblata a Nicephoro, Patriarcha Constantinopolitano, et accepta
a Leone III, claris verbis integritas corporalis B. Virginis in partu
affirmatur: «Virginem
quoque, quae supernaturaliter et ineffabiliter pepererat, post
partum virginem
conservavit, virginitatem illius secundum naturam nulla ex parte demutata
aut labefactata»
[DENZ. 314, n. 3]. In Epistola S.
LEONIS, quam Patres Concilii Oecumenici
IV susceperunt clamantes Petrum per Leonem locutum esse, legitur: «Nova
autem nativitate generatus: quia INVIOLATA VIRGINITAS
concupiscentiam nescivit,
carnis materiam ministravit... Nec...quia nativitas est mirabilis, ideo
nostri est natura
dissimilis» [DENZ. 144].
In
CONC. LATERANENSI, sub Martino I habito [quod licet
non sit oecumenicum sensu
technico, tamen mentem Ecclesiae, tam latinae quam graecae manifestat],
expresse
condemnatur anathemate qui virginitatem in partu nollet confiteri: «Si
quis secundum
sanctos Patres non confitetur proprie et secundum veritatem Dei genitricem
sanctam
semper Virginem et immaculatam Mariam utpote ipsum Deum Verbum specialiter
et veraciter, qui a Deo Patre ante omnia saecula natus est, in ultimis
saeculorum
absque semine concepisse ex Spiritu Sancto, et INCORRUPTIBILITER
eam [eum?]
genuisse, indissolubili permanente et post partum eiusdem virginitate,
condemnatus
sit » [DENZ. 256].
S.
AMBROSIUS, De institutione Virginis et S. Mariae virginitate
perpetua, c. 8: PL
16, 334: «Porta igitur Maria, per quam Christus intravit in hunc mundum,
quando virginali
fusus est partu, et genitalia virginitatis non solvit. Mansit intemeratum
septum pudoris,
et inviolata integritatis duravere signacula, cum exiret ex virgine...».
Idem
etiam docent S. AUGUSTINUS, Epist. 137 ad Volusianum,
c. 2,
p.
115 [116] n.
8: PL 33, 519; S. HIERONYMUS, Epist. 48,
21: PL 22, 510, aliique plures SS. Patres.
Quae quidem Traditionis christianae testimonia sic paucis verbis exprimit
PETAVIUS,
De Incarnatione, lib. 14, c. 6 [Opera omnia, VII, Parisiis,
1876, p. 76]: «Illud
tamen ex Patrum omnium decreto pro certo tenendum est, quod catholica
universa
profitetur Ecclesia, beatissimam Virginem, hoc quidquid sit, quo a maritatis
discerni
virgines possunt, illibatum in partu
integrumque retinuisse».
Et
communiter docetur hanc doctrinam esse tenendam fide divina et catholica.
At, nonnulli
moderni auctores putant virginitatem B. Virginis in partu haud consistere
in aliqua
incorruptibilitate, et virginitatem in partu dicunt univocam esse cum
virginitate ante
partum. Cf. MITTERER A., Dogma und Biologie der
heiligen Familie, Wien 1952,
pp. 122-124; GALOT J., S. I., La virginité de
Marie et la naissance de Jésus, in
Nouvelle Revue Théologique, 92 (1960), pp. 449-470.
32 Praefatio
de Beata Maria Virgine.
33 S.
GERMANUS CONSTANTINOPOLITANUS, In Sanctae Dei Genitricis dormitionem,
Sermo 1: PG 98, 346-347: «Neque fieri poterat, ut quae Dei capax
vasculum
esses, emortuum corpus corrumpente difflueres pulvere» [347]; «Tu iuxta
quod
scriptum est, speciosa es, tuumque illud corpus virginale, totum sanctum
est, totum
castum, totum Dei domicilium; ut ideo quoque a resolutione in pulverem
deinceps
sit liberum...» [346]. «Quia enim is, qui in te fuerat exinanitus, Deus
erat a principio,
ac vita saeculis antiquior; utique par quoque erat ut Vitae Mater,
Vitae pariter
contubernalis fieret; dormitionemque somni instar susciperet; ac migrationem
haud
secus atque expergefactionem, ceu Vitae Parens, subiret...» [347].
S.
IOANNES DAMASCENUS, Homilia 2 in dormitione B. V. M., n.
14: PG 96, 741
[BALIC C., O. F. M., Testimonia de assumptione
B. V. Mariae ex omnibus saeculis,
pars prior: Ex aetate ante Concilium Tridentinum, Romae 1948, p.
89]: «Necesse
enim fuit divinum illud domicilium... penetralibus terrae minime concludi,
sed sicut
sanctum illud incorruptumque corpus ex ipsa [assumptum et] cum Deo Verbo
hypostatice
coniunctum tertia die e monumento surrexit, sic etiam ipsam e sepulchro
eripi,
Matremque ad Filium transmigrare... Necesse fuit eam quae Deum
Verbum uteri sui
hospitio exceperat in tabernacula Filii sui deferri... Necesse
fuit eius quae in partu virginitatem
sine labe servaverat incorruptum etiam post mortem corpus servari. Necesse
fuit eam quae Creatorem ut infantem sinu gestaverat in divinis degere
tabernaculis.
Necesse fuit Sponsam quam Pater sibi desponsaverat, caelestibus
immorare
thalamis. Necesse fuit eam quae Filium suum in cruce conspiciens,
gladium quem
pariendo effugerat, pectore tunc exceperat, Ipsum Patri considentem spectare
oculis.
Necesse fuit Dei Matrem ea quae Filii essent possidere, et ut Matrem
Dei et ancillam
coli ab omni creatura».
Cf.
PIUS XII, Const. Apost. Munificentissimus Deus,
1 nov. 1950: AAS 42 (1950)
pp. 758 ss., ubi afferuntur argumenta Patrum et theologorum, inter quos
liceat afferre
S. BELLARMINUM qui ait [p. 766]: «Et quis, obsecro,
credere posset, arcam sanctitatis,
domicilium Verbi, templum Spiritus Sancti corruisse? Exhorret plane animus
meus vel cogitare car-
p.
116 [117] nem
illam virgineam, quae Deum genuit, peperit, aluit, gestavit, vel in cinerem
esse conversam,
vel in escam vermibus traditam».
Et
S. FRANCISCUS SALESIUS adiungit [Ibid.]:
«Quinam filius, si posset, matrem suam
ad vitam non revocaret, atque eam post mortem in Paradisum non adduceret?».
Utique,
concludit S. ALPHONSUS [Ibid.]: «Iesus Mariae
corpus post mortem corrumpi noluit,
cum in suum dedecus redundaret virginalem eius carnem in tabem redigi,
ex qua
suam ipsemet carnem assumpserat».
34 PIUS
IX, Bulla Ineffabilis Deus, 8 dec. 1854: Acta Pii IX, pars
I, vol. I, pp. 597-598:
«Quapropter illam longe ante omnes Angelicos Spiritus, cunctosque Sanctos
caelestium omnium charismatum copia de thesauro divinitatis deprompta
ita mirifice
cumulavit, ut ipsa ab omni prorsus peccati labe semper libera, ac tota
pulchra et
perfecta, eam innocentiae ac sanctitatis plenitudinem prae se ferret,
qua maior sub Deo
nullatenus intelligitur, et quam praeter Deum nemo assequi cogitando potest».
PIUS
XII, Litt. Encycl. Ad caeli Reginam, 11 oct. 1954: AAS 46
(1954) p. 635: «Nullum
igitur dubium est Mariam Sanctissimam dignitate sua omnes res creatas
excellere
itemque super omnes post Filium suum obtinere primatum».
Cf.
S. BONAVENTURA, In III Sent., d. 9, a. 1,
q. 3, in sol. [ed. Quaracchi III, 206 a]:
«Quoniam [Maria] excellentissimum nomen habet, ita quod excellentius purae
creaturae
convenire non potest, ideo non tantum debetur ei honor duliae,
sed hyperduliae...
Ex hoc enim quod Mater Dei est, praelata est ceteris creaturis, et eam
prae
ceteris decens est honorari et venerari».
35 PIUS
VII, Breve Quod divino, 24 ian. 1806 [Documentos marianos,
n. 235]:
«Quod divino amata spiritu beatissima ac gloriosa Dei Genetrix Virgo Maria
de se
ipsa praenuntiavit generationes omnes beatam illam nuncupaturas, id sane
non modo
prioribus Ecclesiae saeculis impletum novimus, cum toto terratum orbe
ad eius honorem
templa aedificata fuerint, atque arae erectae, verum etiam aucta quotidie
magis
fidelium pietate erga amantissimam Parentem nostram, ac gratiarum omnium
dispensatricem,
maiori semper devotionis ardore, alia aliis successerint monumenta pietatis
et quaedam praesertim loca inscrutabili Dei consilio, constituta sint,
in quibus peculiari
beatae Virginis intercessione quaedam mira veniunt, quae in aliis aeque
contigisse
novimus».
PIUS
XII, Litt. Encycl. Fulgens corona, 8 sept. 1953: AAS 45
(1953) p. 582: «... inde
ab antiquissima Ecclesiae aetate, hoc doctrinae caput [scilicet doctrina
de cultu B.
V. Mariae] cotidie magis inclaruit, ac cotidie latius viguit cum apud
sacros Pastores,
tum in mente animoque christianae plebis».
Cf.
Decreta CONC. NICAENI II et CONC.
TRID. de sacris imaginibus sive Christi sive «intemeratae
dominae nostrae sanctae Dei genitricis», sive sanctorum in genere: «honos
qui eis exhibetur, refertur ad prototypa, quae illae repraesentant...»
[DENZ. 302,
986].
36 BENEDICTUS
XIV, Bulla aurea Gloriosae Dominae, 27 sept. 1748 [Documentos
Marianos, n. 210]: «Gloriosae Dominae, Dei Genitricis Mariae cultum
ac
venerationem, Dei manifesta voluntate ac veraci semper
p.
117 [118] Ecclesiae
spiritu, magnopere commendari, nec minus iuste quam fructuose eidem a
fidelibus
exhiberi, adeo manifestum esse non dubitamus, ut ad christianorum
corda religioso
devotionis studio erga eam inflammanda apostolicae adhortationes Nostrae
superfluae
propemodum fore videantur. Sicut enim omnipotens Deus hanc virginem
electam
ex millibus, et ad ineffabilem divinae maternitatis dignitatem
Angelo nuntiante evectam,
gratiae suae donis abundantius prae ceteris omnibus puris creaturis
replevit, ac
splendidissimis gloriae coronis super alia omnia manuum suarum opera decoravit;
sic
etiam Catholica Ecclesia, Sancti Spiritus magisterio edocta, eamdem, et
tamquam Domini
ac Redemptoris sui Parentem caelitus ac terrae Reginam impensissimis obsequiis
colere, et tamquam amantissimam Matrem, extrema, Sponsi sui morientis
voce
sibi relictam, filialis pietatis affectu prosequi studiosissime semper
professa est».
LEO
XIII, Litt. Encycl. Augustissimae Virginis Mariae, 12 sept.
1897: Acta Leonis
XIII, XVII, p. 285: «Augustissimae Virginis Mariae foveri assidue cultum
et contentiore
quotidie studio promoveri quisque perspiciet, qui secum reputaverit, quam
excelso
dignitatis et gloriae fastigio Deus ipsam collocavit».
PIUS
XII, Nuntius Radioph. Christifidelibus datus ob conventum marialem
e tota
Argentina in urbe Luján coadunatum: AAS 39 (1947) p. 628: «El culto
a la Madre
de Dios, por Ella misma profetizado cuando anunció: “Beatam me dicent
omnes
generationes”, es un elemento fundamental en la vida cristiana...
Honremosla, pues,
reconociendo el brillo sin par de su hermosura, los primores de su bondad
y lo irresistible
de su poder; por la excelsitud de sus virtudes y por la dignidad incomparable
de su misión, reverenciémosla proclamando su grandeza, manifestándole
nuestro respeto y pidiéndole su intercesión; finalmente, imitémosla sin
cejar
en tan noble empeño...».
PIUS
XII, Epist. Apost. Ex hoc, 25 mart. 1950: AAS 42 (1950)
p. 717: «“Ex hoc,
ut ait Sanctus Bonaventura, quod Virgo Maria effecta est Dei Mater, est
effecta Mater
omnium creaturarum”; idcirco, tantae Parenti dicata, plurima per
orbem surgunt Templa,
e quibus praecipua ac maiore Christifidelium concursu commendata, e Romanorum
Pontificum instituto potiore dignitate solent decorari».
IOANNES
XXIII, La presenza dell'insegnamento di Cristo e del patrocinio
di Maria
nel cuore di ogni fedele: L'Oss. Rom., 18 aug. 1960: «Accanto
a Gesù la Madre
sua Maria. All'indomani della celebrazione della celebrità dell'Assunta,
il sentimento
filiale si rivolge con fiducia ed affetto verso tanta Madre, per la quale
i cattolici
nutrono la più alta e sentita devozione. Qualcuno, già in passato, ha
voluto criticare
questo sentimento, quasi si trattasse di un'adorazione, che è dovuta a
Dio solo.
È chiaro invece che i cattolici venerano la Madre di Gesù con tutto il
loro entusiasmo,
ben sapendo che, a causa delle sue prerogative, del suo insigne privilegio
d'essere
la Madre del Figlio di Dio fatto Uomo, dei doni dal Signore ricevuti e
della sua
potenza d'intercessione, Ella è la creatura che sulla terra più si avvicina
a Dio... Noi
dunque portiamo sempre Gesù nel cuore: fonte di fortezza, di consolazione,
di ogni
conforto. Del pari abbiamo con noi sempre l'immagine di Maria: e tanta
Madre aiuta
p.
118 [119] ogni
suo figlio nei vari momenti della esistenza; sorregge a raggiungere bene
la meta
che a ciascuno è assegnata quaggiù di conoscere, cioè amare, servire il
Signore; di
praticare le virtù della carità e della pazienza, segnatamente durante
le prove che la vita
ci offre, sempre continuando nella sicurezza dei beni eterni. Così, questo
l'augurio del
Padre comune delle anime, Gesù e Maria ci salvino e ci benedicano sempre!».
37 PIUS
XII, Nuntius Radioph. Iis qui interfuerunt conventui internationali
mariologico-mariano
Romae habito: AAS 46 (1954) p. 679: «Ita etiam haec disciplina
[mariologica] recta illa media via procedere poterit, qua et ab omni falsa
et immodica
veritatis superlatione caveat et ab illis se segreget, qui vano quodam
agitantur
timore, ne Beatissimae Virgini plus aequo concedant aut, ut non raro dictitant,
Matre honorata et pie invocata, ipsi Divino Redemptori aliquid honoris
et fiduciae
detrahant».
PIUS
XII, Litt. Encycl. Ad caeli Reginam, 11 oct. 1954: AAS 46
(1954) p. 637: «In
his tamen aliisque quaestionibus ad Beatam Virginem spectantibus, curent
theologi ac
divini verbi praecones ut quasdam e recto itinere aberrationes devitent,
ne in duplicis
generis errores inducantur; caveant nempe et sententias fundamento carentes
ac
veritatem quadam verborum superlatione excedentes, et nimiam mentis angustiam
in
singulari illa, omnino excelsa, immo fere divina Deiparae dignitate consideranda,
quam
quidem Doctor Angelicus eidem agnoscendam esse docet “ex bono infinito
quod
est Deus”».
38 S.
PIUS X, Litt. Encycl. Ad diem illum, 2 febr. 1904: Acta
Pii X, pp. 155-
156:
«Nullus equidem honor Mariae optabilior, nullus iucundior quam ut noscamus
rite
et amemus Iesum. Sint igitur fidelium celebritates in templis, sint festi
apparatus, sint
laetitiae civium; quae res omnes non mediocres usus afferunt ad pietatem
fovendam.
Verumtamen nisi his voluntas animi accedat, formas habebimus, quae speciem
tantum offerant religionis. Has Virgo quum videat, iusta reprehensione
Christi verbis
in nos utetur: “Populus hic labiis me honorat; cor autem eorum
longe est a me”.
Nam ea demum est germana adversus Deiparentem religio, quae profluat animo...
Quapropter hoc quisque persuasum habeat: si pietas, quam in Virginem beatissimam
quis profitetur, non eum a peccato retinet, vel pravos emendandi mores
consilium
non indit, fucatam esse pietatem ac fallacem, utpote quae proprio nativoque
careat
fructu... Quamvis autem deceat filios Matris sanctissimae nullam praeterire
laudem
quin imitentur; illas tamen Eiusdem virtutes ipsos fideles assequi prae
ceteris desideramus,
quae principes sunt ac veluti nervi atque artus christianae sapientiae:
fidem
inquimus, spem et caritatem in Deum atque homines... .
PIUS
XII, Allocutio pro canonizatione Beati Ludovici de Montfort,
21 iul. 1947:
AAS 39 (1947) p. 413: «La vraie dévotion, celle de la tradition, celle
de l'Eglise,
celle, dirions-Nous, du bon sens chrétien et catholique, tend essentiellement
vers
l'union à Jésus, sous la conduite de Marie».
IOANNES
XXIII, Epist. ad Card. Mimmi, 2 oct. 1960: AAS 52 (1960)
p. 498: «Qui
autem pia Deiparae Virginis tutela confidunt, et cum ipsa volunt claros
referre triumphos,
probe necesse est, ipsius decorentur virtutibus et maternis dotibus utpote
filii
sincerae indolis emineant. Nam
p.
119 [120] ita
hortatur illa suos, ut currant in odorem unguentorum suorum [Cant.
1, 3]: “Ego mater
pulchrae dilectionis et timoris et agnitionis et sanctae spei...
In me omnis spes vitae
et virtutis”».
Cf. S. AMBROSIUS, De virginibus, lib. II,
c. 2, n. 15: PL 16, 210 B: «Talis enim fuit
Maria, ut eius unius vita, omnium sit disciplina».
S.
BONAVENTURA, Sermo I De Purificatione [Opera IX, 638 A]:
«Verum est quod
Virgo gloriosa perfectissime habuit omnes virtutes...».
39 S.
AUGUSTINUS, De sancta virginitate, c. 3: PL 40, 398.
40 PETRUS
MOGHILA in sua Confessione scribit: «De beatissima Virgine quae
cum
tantum mysterium digna facta sit persolvere, omnes orthodoxi ipsam honore
debito
ac reverentia prosequi tenentur» [cf. GORDILLO M.,
Mariologia Orientalis, Romae
1954, p. 259]. Aethiopes confitentur «testante Sacra Scriptura Deiparam
honorandam
esse» [Ibid., p. 261]. Certissimum est quod cultus Beatissimae
Virginis in
Oriente christiano longe superat cultum aliorum Sanctorum, etsi non adhibetur
terminus
«hyperdulia».
41 LEO
XIII, Litt. Encycl. Fidentem piumque, 20 sept. 1896: Acta
Leonis XIII,
XVI, p. 287.
LEO
XIII misit Congressui Mariano Liburnensi poema:
«Virgine
favente, fiat unum ovile!
Auspicium
felix! Orientis personat oras;
Vox
lapsa e caelo, personat occiduas:
Una
fides Christi, Pastor regat unus ovile,
Dispersas
gentes colligat unus amor.
Virgo,
fave: errantes, ah! lumine mater amico
Respice,
et Unigenae iunge benigna tuo».
[Cf. Documentos Marianos, n. 423].
PIUS
XI, Litt. Encycl. Ecclesiam Dei, 12 nov. 1923: AAS 15 (1923)
p. 581: «Alterum
unitatis reconciliandae vinculum cum Orientalibus Slavis in eorum singulari
studio
erga magnam Dei Matrem Virginem ac pietate continetur, eos ab haereticis
compluribus
seiungens, nobisque efliciens propiores».
42 PIUS
XI, Litt. Encycl. Rerum Ecclesiae, 28 febr. 1926: AAS 18
(1926) p. 83:
«Communibus autem benigne adrideat foveatque coeptis sanctissima Regina
Apostolorum
Maria, quae, cum homines universos in Calvaria habuerit materno animo
suo
commendatos, non minus eos fovet ac diligit, qui se fuisse a Christo Iesu
redemptos
ignorant, quam qui ipsius redemptionis beneficiis fruuntur feliciter».
Cf.
LAURENTIN R., Lettre sur le problème de la maternité
de Marie à l'égard des
infidèles, in: L'Union Missionnaire du Clergé de France, 13,
n. 4 (oct. 1953), pp.
148-155.
43 LEO
XIII, Litt. Encycl. Adiutricem populi, 5 sept. 1895: Leonis
XIII P. M. Acta,
XV, pp. 302 ss.;
BEA
A., S. I., «Erant perseverantes... cum Maria Matre Iesu... in
communicatione
fractionis panis» (Atti 1, 14; 2, 42), in: Alma Socia Christi,
VI, fasc.
I: «De B. V. Maria et SS. Eucharistia», Romae 1952, pp. 36-37: «quegli
anni erano
anzitutto per la nascente Chiesa una prima
p.
120 [121] e
preziosa esperienza quasi tangibile di quella materna cura e sollecitudine
della mediatrice
e madre, che poi, nel corso dei secoli, si doveva manifestare sempre
più luminosamente
e si manifesterà sino alla fine dei tempi».
Cf.
L'Ausiliatrice nel domma e nel culto, relazioni presentate al Congresso
Mariologico
Internazionale del 1950, Torino 1950; L'Immacolata Ausiliatrice,
relazioni
commemorative dell'anno mariano 1954, Torino 1955.
44 PIUS
IX, Bulla Ineffabilis Deus, 8 dec. 1854: Acta Pii IX, pars
I, vol. I, p. 617:
«Certissima vero spe et omni prorsus fiducia nitimur fore, ut ipsa beatissima
Virgo...
velit validissimo suo patrocinio, efficere, ut... omnes errantes discussa
mentis caligine
ad veritatis ac iustitiae semitam redeant, ac fiant unum ovile et unus
pastor».
PIUS
XII, Const. Apost. Munificentissimus Deus, 1 nov. 1950:
AAS 42 (1950) p.
769: «Futurum enim sperandum est ut christifideles omnes ad impensiorem
erga caelestem
Matrem pietatem excitentur; utque eorum omnium animi, qui christiano gloriantur
nomine, ad desiderium moveantur Mystici Iesu Christi Corporis participandae
unitatis...».
45 LEO
XIII, Litt. Encycl. Fidentem piumque, 20 sept. 1896: Acta
Leonis XIII,
XVI, p. 287: «Ut igitur ad eam, tamquam ad unitatis fautricem et custodem
eximiam,
recte se Ecclesia exoriens precando adiunxit, id similiter his temporibus
per orbem
catholicum fieri peropportunum est; ... caleat ubique huiusmodi precis
studium, ad
propositum in primis sanctae unitatis. Neque aliud quidquam Mariae gratius
acceptiusque
fuerit, utpote quae Christo maxime coniuncta, maximopere id cupiat et
velit
ut qui uno eodemque donati sunt eius baptismate, una omnes eademque fide
perfectaque
caritate cum ipso et inter se cohaereant».
PIUS
XII, Litt. Encycl. Fulgens corona, 8 sept. 1953: AAS 45
(1953) pp. 590-
591: «Ac praeterea eos etiam, qui ob vetus schisma a Nobis seiuncti sunt,
et quos ceteroquin
paterno adamamus animo, ad has effundendas concordes preces supplicationesque
advocamus, quandoquidem probe novimus eosdem almam Iesu Christi
Genetricem venerari quam maxime eiusque intaminatum celebrare conceptum.
Cernat
eadem beata Virgo Maria eos universos, qui se christianos esse gloriantur,
caritatis
saltem vinculis coniunctos, suppliciter oculos, animos, precesque ad ipsam
convertere,
lucem illam impetrantes, quae mentes superno lumine collustret, atque
illam
efflagitantes unitatem, qua tandem aliquando fiat unum ovile et unus Pastor».
46 MANSI,
Conciliorum amplissima collectio, IV, 1287-1288.
Cf.
PIUS XI, Litt. Encycl. Lux veritatis, 25
dec. 1931: AAS 23 (1931) p. 515: «Redeant
ad communem Patrem, cuius sententiam omnes Ephesinae Synodi Patres observantissime
exceperunt, quemque concordi plausu “custodem fidei” consalutarunt;
ad Nos redeant omnes qui paternum omnino in eos gerimus animum, quique
libenter amantissima illa verba facimus Nostra, quibus Cyrillus Nestorium
enixe adhortatus
est ut “Ecclesiarum pax conservetur, dilectionisque et concordiae
vinculum inter
Dei sacerdotes indissolubile permaneat”». Et remittit ad MANSI
IV, 891, ubi verba
Cyrilli prostant.
p.
121 [122] Nuncupatio
Vicarii Christi tamquam «custodis fidei» et sermo de acclamatione
Coelestini
prostat apud MANSI, IV, 1287 [cf. 1288]; cf. etiam
SCHWARZ, A.C.O., t. I,
vol. I, P. III, p. 57, 1. 25: «Omnes reverendissimi episcopi simul
acclamaverunt: Hoc
iustum iudicium. Novo Paulo Coelestino, novo Paulo Cyrillo, Coelestino
custodi
fidei, Coelestino cum Synodo concordi, Coelestino universa synodus
gratias
agit. Unus Coelestinus, unus Cyrillus, una fides orbis terrarum».
|
